Ćiril Kolaček, moj deda, jedna od značajnih ličnosti Petrovaradina. Pamtimo ga po priči, slikama i člancima iz novina i knjiga. Rođen je u Beogradu 1879. godine a preminuo, u toku drugog svetckog rata, od tuberkuloze 1943. godine takođe u Beogradu. Sahranjen je na Novom groblju na parceli 74a. Češkog porekla. Imao je i brata, što se vidi na novinskoj objavi za 40-to dnevni pomen. Izučio je krojački zanat i naučio da svira klavir. Ženi se Ružom Novotni, čehinjom, koja je rođena 1887.godine u tadašnjoj Austrougarskoj, u mestu Pritoka, a današnjoj Češkoj. Suprugu je upoznao u Beogradu pošto je došla da…

Dragačevski “Sabor trubača u Guči” kao i brojne manifestacije u Srbiji na kojima limeni duvački orkestri po pravilu podižu raspoloženje u publici i ovog leta su trubu i trubače dovele u žižu interesovanja. To je razlog da se setimo kako su truba, ali i ostali instrumenti “bleh muzike”, dospeli na muzičku scenu Srbije. Valja reći da su u tome značajnu ulogu odigrali Česi. Prvi među njima bio je Josif Šlezinger, češki Jevrejin rođen u Somboru koga je Jevrem Obrenović 1829. godine angažovao kao učitelja muzike i kapelnika orkestra u Šapcu. Dve godine kasnije je knjaz Miloš Obrenović preuzeo orkestar i…

Učesnik balkanskih i Prvog svetskog rata, uspešan industrijalac i trgovac tekstilom, dobrotvor.., i još mnogo toga bio je Aleksandar Jarolimek. Rođen je u Beogradu 1891. godine. Otac mu je bio Josif Jarolimek iz Lipnice nad Sazavom u srednjoj Češkoj a majka Sofija Tantner, Nemica iz Pančeva. Oni su u Beograd došli 1887. i živeli su u hotelu “Imperijal” na mestu sadašnjeg Filozofskog fakulteta. Tu su imali prozvodnju belog rublja a u Knez Mihailovoj 14 prodavnicu “Kod domaćice” – platnarsku trgovinu, stovarište rublja, “opreme za udavače”… Jarolimekovima se prvo rodila kći Božena 1888. godine, potom sinovi Ferdinand 1889., Aleksandar 1891. i…

Češki jezik je u dužem periodu veliki problem češke zajednice u Republici Srbiji. Jezička nerazvijenost i slaba primena u komunikaciji ozbiljno ugrožavaju opstanak Čeha na prostoru Republike Srbije. Navedeno stanje uslovilo je da deo Čeha u Srbiji, zabrinutih za opstanak identiteta i češke zajednice, počne ozbiljno da razgovara o problemima češkog jezika. Tako je oktobra meseca 2021. godine organizovan stručni skup na temu “Češki jezik u Srbiji – sadašnje stanje i budućnost“. Projektovano je da rasprava na skupu objektivno utvrdi stanje i ponudi smernice za prevazilažene uočenih problema vezanih za češki jezik. Osim stručnjaka sa fakulteta i obrazovnih institucija u…

Da biste savladali neki jezik, pa tako i češki, potrebno je da usavršite četiri jezičke veštine koje poznavanje jezika podrazumeva: čitanje, pisanje, slušanje (sa razumevanjem) i govor. Svakoj veštini se pristupa na poseban način. Najčešće prvo morate da naučite da slušate, a zatim čitate na češkom jeziku. To čini pasivne veštine učenja jezika. Jedna od stvari koju je teško savladati jeste pisanje na češkom jeziku. Pisanje podrazumeva da znate sve slovne oznake i umete da formulišete rečenicu na češkom jeziku. To je aktivna veština, kada vi sami morate upotrebiti ono što ste čuli, pročitali i naučili. Za većinu ljudi najteža…

Češki jezik je na srpskim prostorima prisutan od vremena doseljavanja prvih grupa Čeha, s početka 19. veka. Jezik je od početka opstajao zahvaljujući porodičnoj i grupnoj govornoj primeni, kao i tradiciji kulturnog identiteta čeških doseljenika. Na tom nivou je organizovano i prvo osnovno obrazovanje doseljenih čeha. Početni oblici formalnih škola vezani su za crkvene organizacije, esnafske zajednice i kulturna udruženja Čeha. Takav oblik obrazovanja u svojoj formalnoj organizaciji, zadržao se do današnjeg dana. Sistemsko obrazovanje obuhvatilo je češki jezik početkom 20. veka. Na prostorima današnje Vojvodini, koja je u tom vremenu pripadali Austrougarskoj monarhiji, gde je živela najbrojnija grupacija čeških…

– Ponosan sam što koreni mog porodičnog stabla dosežu do Češke, zemlje poznate po dugoj tradiciji u kulturi, obrazovanju, industrijskom razvoju, kao i zbog toga što su članovi porodice Valenta ostavili dubok trag u mojoj domovini Srbiji koju su i oni mnogo voleli – priča za “Hlas media” Miloš Lazarević, čukununuk Jana, Jovana, Valente. Prema rečima Lazarevića njegov čukundeda Jan rođen je 1826. godine u Pragu a, posle studiranja na Karlovom univerzitetu i promovisanja u doktora hirurgije i medicine 1850. godine, došao je 1852. u Srbiju. Promenio je ime Jan u srpsko Jovan, radio je kao fizikus u Smederevu, Jagodini,…

Srpsko-češko udruženje „Beseda Petrovaradin“ ovogodišnju jesenju manifestaciju „VARADINSKI MOSTOVI KULTURE“, koja će se održati krajem septembra u Petrovaradinu,  posvećuje Francu Šamsu, apotekaru češkog porekla i prvom hroničaru Petrovaradina. Šams je rođen u Lajtmericu u Češkoj 2. decembra 1779. Potiče iz porodice sudetskih Nemaca čiji koreni sežu čak do Škotske. Posle osnovne škole odlazi u Rajhemberg gde završava gimnaziju. Na studije farmacije upisuje se 1798. u Pragu, da bi naredne godine bio promovisan u Beču za magistra farmacije. U Petrovaradin dolazi krajem 1802. godine. Pretpostavlja se da je u Petrovaradin došao kao mladi vojni apotekar ili posredstvom Vilima Natorpa, glavnog dobavljača…

Osim industrijalaca, inženjera, arhitekata, lekara, apotekara, muzičara… koji su krajem devetnaestog i početkom dvadesetog veka iz Češke došli u Srbiju bio je i ne mali broj zanatlija. O njima se relativno malo zna jer nisu gradili velelepne zgrade, nisu za buduća pokolenja ostavljali institucije koje neretko nose njihova imena, nisu ulazili u enciklopedije iz oblasti kojim su se bavili… Oni su, jednostavno, bili ne mnogo primetni – “mali ljudi” veštih ruku. Na jednog od tih “malih ljudi” podseća i poslastičarnica “D.J” što su inicijali Dragomira Jovanovića na beogradskom Vračaru. Naravno da se postavlja pitanje kakve veze ima Dragomir sa Češkom?…

Pol Polansky rođen je 1942. godine u porodici čeških imigranata u Mejson sitiju,u Ajovi u Sjedinjenim Američkim Državama. Šezdesetih godina preselio se u Evropu. Poznat je kao pesnik, novinar, romansijer, fotograf, istoričar i borac za ljudska prava. Objavio je veliki broj zbirki pesama na engleskom, italijanskom, španskom, češkom, finskom, srpskom i hrvatskom jeziku, jedan roman i osam publicističkih knjiga. Godine 2004. na predlog Gintera Grasa nagrađen je Vajmarskom nagradom za ljudska prava. Polansky je radio na knjizi dokumenata o posledicama koje su kasetne NATO bombe ostavile po Niš i Srbiju. Na centar Niša u delu Šumatovačke ulice, autobuske stanice i…