Ćiril Kolaček, moj deda, jedna od značajnih ličnosti Petrovaradina. Pamtimo ga po priči, slikama i člancima iz novina i knjiga. Rođen je u Beogradu 1879. godine a preminuo, u toku drugog svetckog rata, od tuberkuloze 1943. godine takođe u Beogradu. Sahranjen je na Novom groblju na parceli 74a. Češkog porekla. Imao je i brata, što se vidi na novinskoj objavi za 40-to dnevni pomen. Izučio je krojački zanat i naučio da svira klavir. Ženi se Ružom Novotni, čehinjom, koja je rođena 1887.godine u tadašnjoj Austrougarskoj, u mestu Pritoka, a današnjoj Češkoj. Suprugu je upoznao u Beogradu pošto je došla da radi kod brata, Alojza Novotnovog, u mesari, koju je držao u Sarajevskoj ulici. Sa Ružom je imao četvoro dece. Ćerka Jelena rađa se 1907, a Natalija 1909. sin Vlastimir 1910. godine i Slavoljub 1912. godine.
U toku školovanja i obuke za krojača počinje i njegova zainteresovanost za radnika, njegova prava i njegovo bolje sutra. Ženidbom i stvaranjem porodice nije utihnula želja za pravima radnika… Zbog toga je često bio praćen i privođen na informativne razgovore. Odlučuje da menja mesto boravka misleći da će porodica imati mirniji život a on više vremena za širenje svojih ideja. Preseljava se u Zemun, sa suprugom i decom, u proleće 1913. godine. Iste godine u jesen dolazi sa porodicom u Petrovaradin, gde žive kao podstanari, kod porodice Kovanac, u Svačićevoj ulici.
Početkom prvog svetskog rata 1914. godine biva zarobljen, kao nepodoban, zbog svojih ideja… za Austrougarsku monarhiju, i odveden u radni logor u Lincu, današnja Austrija. Tamo je kao dobar krojač sve vreme, šio uniforme za austrougarske vojnike. Supruga Ruža sa decom dolazi takođe u Linc ali posle kratkog vremena, zbog loših uslova života, odlazi sa decom kod rodbine u Kolin, današnja Češka republika. Deca se tamo i školuju, jedno vreme. Kada se rat završio 1918. godine supruga Ruža sa decom dolazi po njega u Linc i zajedno nastavljaju put do Petrovaradina, na istu adresu i isti podstanarski stan.
Završetkom rata 1918.godine i povratkom iz zarobljeništva u Petrovaradin Ćiril Kolaček nastavlja sa radom kao rojač i nastavlja započetu borbu za poštovanje prava radnika. Kroz rađanje revolucionarne partije formirao se i njegov revolucionarni lik kao čoveka, radnika i kao sindikalnog vođe.
Česta okupljanja i propagiranja prava radnika dovode do omasovljenja samostalnih strukovnih sindikata. Ćiril je bio član krojačke zadruge „Napredak“ . Počinju masovni progoni komunista i Klasnog radničkog pokreta na osnovu „Obznane“ tj. dekreta vlade Kraljevine Srba Hrvata i Slovenaca kojim se zabranjuje rad Komunističke partije Jugoslavije i prokomunističkih sindikata. Suspendovana su tada i razna radnička i ustavna prava. Partija nastavlja da funkcioniše ilegalno. Posle atentata na ministra Milorada Draškovića 1921. država sprovodi represivne mere i hapsi jula 1921. oko 10.000 ljudi osumnjičenih, misleći da su komunisti. Nakon sedmomesečnog istražnog postupka 22. januara 1922. na optuženičku klupu su izvedena 33 optužena lica među kojima je bio i Ćiril Kolaček iz Petrovaradina. Zbog nedostatka dokaza Ćiril je oslobođen. Članstvo se i dalje nastavilo okupljati pa je 1922. godine na ilegalnom sasatanku, u podgrađu Petrovaradinske tvrđave, u jednoj kući, izabran mesni komitet KPJ za Novi Sad. Pored Andraša Polgara za sekretara je bio izabran i Ćiril Kolaček. Omladinska grupa se često okupljala oko njih dvojice i ubrzo postala jezgro za nove partiske organizacije. Godine 1924 je planirana je prvomajska proslava u Novom Sadu, plakate su polepljene po gradu. Održano je i nekoliko skupova ali uoči praznika policija je pohapsila poznate revolucionare pa i Ćirila Kolačeka. Novosadski radnici su u znak protesta zbog hapšenja drugara održali snažne protestne demonstracije. Ćiril je i dalje propagirao svoje ideje, menjao mesta boravka, od šume do skrivanja u crkvenom zvoniku. Bivao je često i hapšen, saslušavan, zatvaran pa puštan. Radeći kao krojač zarađeni novac davao je supruzi za potrebe porodice. Supruga Ruža je bila nezadovoljna njegovim odnosom prema porodici ali je ipak štedeći i uz pomoć svoje familije uspela kupiti veliki voćnjak u Ljudevita gaju, kako se nazivao deo nekadašnjeg Petrovaradina, sa namerom zidanja kuće, što je i uspela 1927.godine. Deca su stasala u vredne i poštene ljude, završila škole, uplovila u bračne vode…
Ćirila je bolest zatekla u Beogradu. Ćerka Jelena sa suprugom ga je negovala i sahranila.
Autorka: Ruža Kolaček